Arie Molenkamp: Onze internal auditor is kernfysicus


03-02-2011 Arie Molenkamp: Onze internal auditor is kernfysicus
In een recent artikel in het tijdschrift MCA presenteert Leen Paape een 10-puntenplan voor de beroepsorganisatie van internal auditors IIA. Het IIA is duidelijk op weg om in Nederland een onafhankelijke en volwassen beroepsorganisatie te vestigen. Jammer dat haar leden slechts spaarzaam discussie voeren over de positie van IIA binnen het maatschappelijk bestel en over de vraag of IIA het externe debat wel aan kan. Die discussie moet natuurlijk beter. Hulp van buiten is welkom. Maar met de bijdrage van Paape rijzen er vooral veel vragen. Waarom lezen we niet over tegengestelde belangen tussen NBA en IIA? Waarom geen antwoord op de stelling dat de onmacht binnen het IIA-bestuur stand houdt zolang interne accountants geen keuze maken? Waarom wordt de voortwoekerende broederstrijd binnen de NBA als actiemodel aan IIA ten voorbeeld gesteld? Paape bewijst met zijn bijdrage het IIA een slechte dienst. Maar ook de NBA wordt geen recht gedaan. Paapes bijdrage bevestigt de indruk dat veel accountants de internal auditor zien als een verlengstuk van de externe accountant. Internal auditing is daarbij synoniem aan interne accountancy. En in die beeldvorming is de NBA impliciet superieur aan het IIA. Een voor externe accountants comfortabele gedachte, die al veel 'Rentokilling' heeft veroorzaakt. Het moet maar weer eens gezegd: internal auditing is een multidisciplinaire professie. Dat kan ook niet anders. De internal auditor verstrekt het management aanvullende zekerheid op gebieden waarbij dat uit oogpunt van risico's en uitdagingen noodzakelijk is. Internal audit is prospectief van aard. Verbeterpunten moeten de realisatie van doelstellingen bevorderen. Als die realiteit niet wordt erkend en het IIA blijvend wordt beschouwd als een pseudo-accountancyprofessie, dan wekt dat verwarring. Zo roept Paape internal auditors ter verantwoording voor hun aandeel in de crisis, terwijl de financiële sector geen internal auditing kende maar vooral interne accountancy. Bovendien zijn er tegengestelde belangen tussen NBA en IIA. Het spook van outsourcing van de internal auditfunctie is daarvan een schrijnend voorbeeld. Dit tegengestelde belang beïnvloedt de ontwikkeling van de internal auditprofessie. IIA kampt al sinds de oprichting met dit probleem. Er zijn leden die een achtergrond hebben als intern accountant, inspectiegericht functioneren, lid zijn van twee of meer beroepsorganisaties en niet zijn gevormd tot internal auditor. Zij voelen zich zeer verwant met oude studiemaatjes en de NBA. Daar is niets op tegen. Maar het wordt problematisch als deze elite zich in voorkomend geval van het IIA-systeem distantieert. Bijvoorbeeld omdat er uiteenlopende belangen op het spel staan, de financiële background in het gedrang komt of de relatie met de NBA uit beeld zou raken. Bewust of onbewust heeft deze inner circle een grote impact op het doen en laten van de IIA-bestuursleden. Men kan dat bestuur onmachtig maken, de vaktechnische ontwikkeling stagneren en de internal auditprofessie belemmeren zich in vrijheid te ontwikkelen. Voorbeelden te over. Waarom toch die exclusieve relatie met de NBA als uitgangspunt? Op mijn tienpuntenplan zou ‘samenwerken met flankerende beroepsgroepen' bovenaan staan. Beroepsgroepen waarmee auditors, gezien hun specifieke taak en kennisachtergrond, veel gemeen hebben. Zoals controllers, hoger management, beleidsfunctionarissen, sociologen, bedrijfskundigen, organisatieadviseurs. Natuurlijk moet wel met de extern accountant worden samengewerkt. De internal auditor is daarbij nauwelijks partij. Het contact met de extern accountant loopt via finance & control en het auditcomité. Dat overleg vraagt naast financiële en accountancyexpertise vooral ook om countervailing power. De controllers en interne accountants van finance & control zijn hiervoor verantwoordelijk. Het gaat daarbij om het vaststellen van de door de externe accountant te verrichten werkzaamheden en om de prijsstelling; dit om de torenhoge tarieven van de extern accountant te beteugelen. Over tegengestelde belangen gesproken... Curieus is dat een dergelijke afstemming over aard en omvang van werkzaamheden, verantwoordelijkheden en het honorarium object van een internal audit kan zijn. Over onafhankelijkheid gesproken... De onafhankelijkheid van de internal auditfunctie is er mee gediend als de registeraccountant die als internal auditor fungeert, primair lid is van de beroepsorganisatie van internal auditors (IIA). Men kan geen twee of drie heren dienen. Is het niet boeiend om als accountant/internal auditor samen te werken met andere IIA-leden, zijnde socioloog of kernfysicus? Arie Molenkamp (bron: de Accountant: klik hier)