De houdbaarheid van een CAE

Hoe lang mag een Chief Audit Executive (CAE) op zijn/haar plek zitten? Hoe lang kan iemand een goed Hoofd Internal Audit zijn? Vincent Moolenaar, voormalig CAE van Shell en Ahold, deelt zijn mening tijdens het IIA Congres 2017: “Om de woorden van de voedingsmiddelenindustrie te gebruiken: de THT van een CAE is vijf jaar. Daarna kan hij ook nog wel goed zijn, maar gaat de kwaliteit wel achteruit”. De meningen uit de zaal zijn verdeeld, maar zeven jaar is ongeveer de langste houdbaarheid. Waarom?

Het vakgebied van internal audit is verschoven van hindsight, via insight, naar foresight. Van het verleden en het heden is onze blik nu verschoven naar de toekomst. We zijn niet langer alleen assurance provider, maar worden ook langzamerhand probleemoplosser, inzichtbieder en ‘trusted advisor’ (PwC). Internal auditing is een proces van evidence based judgement; oordelen die zijn gebaseerd op bewijs. Daarbij moet je oppassen voor framing en bias: Framing bestaat uit een reeks concepten en theoretische perspectieven op hoe individuen, groepen en samenlevingen de realiteit organiseren, waarnemen en erover communiceren. Bias betekent een eenzijdig standpunt hebben.

Er is altijd een spanning tussen objectiviteit en ervaring. Te weinig ervaring en een te snelle rotatie kan de diepgang van de professionaliteit in de weg staan. (Moolenaar: “Er is inderdaad ook een minimum houdbaarheid: voor het bouwen van relaties met stakeholders heb je toch wel drie jaar nodig”.) Te veel ervaring kan zorgen voor de valkuil van subjectiviteit. Je moet als auditor WYSIWYG in gedachten nemen: what you see is what you get. Dat is vaak makkelijker gezegd dan gedaan. Dit zal echter ook per organisatie verschillen. Een statische organisatie heeft sneller een nieuwe CAE (met nieuwe inzichten) nodig dan een zeer dynamische organisatie waar de CAE steeds voor andere uitdagingen komt te staan. ‘Verandering van spijs doet eten’ en hetzelfde geldt voor de internal auditfunctie.

Wel moet je altijd blijven letten op de onbedoelde consequentie van de treurbeuk. Oftewel, wat de langdurige aanwezigheid van een CAE doet met het talent onder hem/haar. De treurbeuk is in staat het natuurlijke evenwicht in zijn nabijheid te verstoren. De treurbeuk blijft zo groeien, dat de vegetatie eronder bezwijkt. Als de CAE te lang op zijn plek zit, kunnen anderen onvoldoende tot wasdom komen. Het 'verwijderen van hoge bomen' zorgt bijgevolg voor diversiteit in de organisatie. Dan kan er pas kruisbestuiving plaatsvinden: wederzijdse positieve beïnvloeding, zoals het elkaar inspireren vanuit diverse disciplines. Al kom je met een multidisciplinair team ook een heel eind.

Of Moolenaar zelf ook voelde dat zijn THT verstreken was, in 2008 bij Shell en in 2015 bij Ahold? Ja, wel een beetje. Er gingen aan het eind wel eens dezelfde antwoorden over en weer. Hij is blij dat hij het stokje in beide keren na vijf jaar heeft doorgegeven. Dus vraag jezelf eens af: Hoe lang zit de CAE in jouw organisatie al op zijn plek? Is zijn/haar houdbaarheid al verstreken?

Bekijk de presentatie van Vincent Moolenaar