Gedrag en organisatiecultuur onderzoeken

22-06-2017

Jitske Kramer is corporate antropoloog. Wat? Ze onderzoekt stammen over de gehele wereld en heeft ontdekt dat kantoortuinen net zo goed stammen zijn. Als corporate antropoloog kijkt ze met dezelfde blik naar organisaties zoals ‘gewone’ antropologen dat naar tribale samenlevingen doen. Tijdens het IIA Congres 2017 vertelt Jitske tijdens haar presentatie Corporate Tribe over stammen, culturen, organisatieculturen en of je deze kunt veranderen. Reis je mee?

Hoe mensen culturen vormen en hoe culturen mensen vormen

Gedrag en cultuur dragen, naast procedures en richtlijnen, bij aan het succes van een organisatie. Als verschillende mensen niet goed met elkaar samenwerken, werkt de tribe niet op zijn volle vermogen en is dan niet zo sterk als deze zou kunnen zijn. Dat is dus het belangrijkste punt wanneer je een organisatiecultuur onderzoekt: hoe liggen de verhoudingen? Culturen zijn unieke antwoorden op universele vragen. Niets heeft betekenis van zichzelf, de handelingen geven zin aan wat je wilt bereiken. Daarom zijn er ook zoveel verschillende organisatieculturen mogelijk. Een cultuur is een zingevend systeem. Culturen vormen zich in microbeslissingen. Maar wie mag bepalen hoe het gaat? De beste tribes zijn ‘safe for diversity’ - er is voor iedereen (en elke mening) een plaats.

Hoe kun je cultuur onderzoeken? En eventueel veranderen? Daarvoor is ‘entry’, de tribe binnenkomen, de belangrijkste eerste stap. Je moet de juiste outfit en de juiste taal vinden om zo min mogelijk op te vallen. Als je naar Iran gaat, is een hoofddoek (in de juiste stijl!) een vereiste. Als je in India een grote werkplaats gaat bezoeken, stel je jezelf voor als behavioural engineer. Hetzelfde geldt voor de kantoortuin. Pas als je echt opgaat in de tribe, ontvang je de beste verhalen.

Er zijn drie manieren om naar cultuur te kijken: in dimensies (zoals Trompenaars en Hofstede), in typologieën (zoals Quinn & Cameron en Kets de Vries & Miller) en, zoals antropologen, in grounded theory, een systematische methodologie voor de opbouw van theorie door het analyseren van gegevens. Oftewel: Je bent binnen, je blijft binnen. Pas als je ergens geruime tijd bent, kun je snappen wat mensen precies doen, hoe ze zich gedragen en waarom. Daarbij moet je telkens de afweging maken of je wel of niet ingrijpt. Laat je de authentieke situatie voor wat hij is, of treedt je op om problemen te voorkomen? In het eerste geval ga je dieper op zoek naar patronen in de cultuur, wat normaal is in die cultuur. Je verzamelt meer data. Je kijkt naar al het gedrag, en de logica daarin. Pas daarna kun je vragen: “Is dit wat de bedoeling is?”

Culturen veranderen gaat niet van de ene op de andere dag, maar is een doorlopend proces. Er is eerst dialoog en besluitvorming om de verandering te bepalen, maar dan komt het belangrijkste pas, de verandering doorvoeren, de verandering doen: het verhaal verspreiden, het gedrag verspreiden en interventies inbouwen om terugval te voorkomen. Een cultuur verandert altijd in drie stappen:

  1. De tribe besluit (als geheel, anders werkt het niet): “Ja, wij willen veranderen”
  2. Hoe het was, is het niet meer, maar wat het moet worden, is het nog niet
  3. De situatie schuift steeds meer op in de richting van het einddoel

Als internal auditor die soft controls onderzoekt, weet je dus dat je dezelfde vragen moet stellen die een corporate antropoloog stelt, en op zoek moet gaan naar dezelfde antwoorden die een corporate antropoloog zoekt. Je gaat aan het werk om het gedrag in de organisatie meetbaar en toetsbaar te maken - en eventueel te veranderen - hoe lastig dit ook is.

Terug naar het nieuwsoverzicht

IIA Nederland

088-0037100
iia@iia.nl
Burgemeester Stramanweg 105F
1101 AA Amsterdam
Contact opnemen

Audit Magazine

Audit Magazine

Lidmaatschap

IIA is dé toonaangevende beroepsorganisatie voor internal auditors. Een lidmaatschap laat u delen in de collectieve kennis van alle vakgenoten in de wereld.
Meer informatie