Businessinnovatie geïnspireerd door de natuur

De natuur heeft gedurende miljoenen jaren van evolutie oplossingen 'bedacht' voor een veelheid aan problemen. Hoe kan de mensheid hiervan leren? Hoe kunnen we de slimheden uit de natuur óók gebruiken - in zijn algemeenheid, maar ook binnen risk management en audit? Dát is biomimicry. En dat is waar we het in de training op 23 maart uitgebreid over gehad hebben onder leiding van trainer Kees Gülcher.

Biomimicry is de wetenschap en de kunst van het imiteren van modellen, systemen en elementen vanuit de natuur, met als doel complexe, menselijke vraagstukken op te lossen. Het zijn de organisaties die zich het beste kunnen aanpassen aan veranderingen die uiteindelijk overleven; dit is ook een vast gegeven in ecosystemen.

• De hogesnelheidstrein in Japan kan veilig 600 kilometer per uur rijden door zijn ‘neus’ gebaseerd op de snavel van een ijsvogel. Een vulmachine voor jam van een bepaald bedrijf kan 20% sneller vullen door het tuutje gebaseerd op dezelfde snavel.
• Het Ministerie van Landbouw in Doha, Qatar is gebouwd met de woestijncactus als inspiratie en een termietenheuvel stond model voor het Eastgate Centre in Harare, Zimbabwe. Beide natuurverschijnselen zorgen ervoor dat de temperatuur in het gebouw constant blijft, zodat er bespaard wordt op airconditioning en water.
• Er is een hoog waterbestendig multiplex ontwikkeld, net als een medische lijm die in het lichaam gebruikt kan worden in plaats van hechtingen. Beide producten zijn gebaseerd op de sterke hechting van de blauwe mossel.

• Mieren hebben een systeem voor bevoorrading waarbij de jongere mieren verder van het nest voedsel zoeken en de oudere mieren dichterbij blijven. De mieren geven het gevonden voedsel aan elkaar door om naar het nest te brengen. Met dit bevoorradingssysteem hebben distributiecentra productiviteitsverbeteringen tussen de 10% en 100% kunnen bewerkstelligen.

Waar we tijdens de training dieper op ingaan is het managen van verandertrajecten, gebaseerd op verschillende karakteristieken van verschillende diersoorten. We kijken hierin naar de verschillende persoonlijkheden van mensen, teams en organisaties en zetten die tegenover de werkwijzen van tien verschillende diersoorten. Zo zijn er diersoorten met een hoge hiërarchie en diersoorten die juist zeer zelfsturend zijn. Daarnaast kunnen diersoorten hoogcognitief of laagcognitief zijn. Hier bestaan verschillende gradaties en combinaties in.

Zo zijn mieren zelfsturend en laagcognitief en makrelen hiërarchisch en laagcognitief. Bijen zijn zelfsturend en hoogcognitief en chimpansees hiërarchisch en hoogcognitief. Mensen zijn hierin juist allemaal verschillend. Bij een grote verandering zal de matriarch van de olifanten weldoordacht haar keuze aan de andere olifanten opleggen, terwijl de mieren met z'n allen het wiel opnieuw willen gaan uitvinden. Dit heeft nogal wat consequenties in een organisatie als een olifanten-CEO zijn mierenkolonie in een verandertraject wil duwen. Ook als auditor kun je van deze kennis gebruikmaken, door je communicatie af te stemmen op het soort mens met wie je te maken hebt.

• Het zelfreinigende lotuseffect: waarom zijn lotusbladeren altijd zo schoon?
• De supersnel zwemmende haai: hoe komt het dat zulke logge beesten toch zo snel kunnen zijn?

• Bouw aan veerkracht
• Optimaliseer
• Pas je aan
• Integreer systemen
• Kernwaardes zijn leidend
• Ondersteun het leven

Oftewel, ontdek de veranderende context, omgeving en omstandigheden. Evalueer de uitvoering in relatie tot deze wijzigingen. Kijk wat de organisatie kan betekenen in de gewijzigde context, rekening houdende met kernwaarden. Creëer condities om mensen intern en extern te autoriseren. Voer je nieuwe visie uit, gebruikmakend van de in- en extern betrokkenen. En begin weer van voor af aan. Want de natuur is ook nooit klaar met innoveren.

Kees Gülcher zal ook op donderdag 9 juni tijdens het IIA Congres een presentatie over biomimicry verzorgen.