Tekst: drs. T. (Tom) Reukers RA CIA CRISC CFE en drs. R. (Rens) Wildenbeest RA, beide werkzaam als trainer en adviseur bij Kriton
AI en de internal auditor
AI, artificial intelligence ofwel kunstmatige intelligentie, is een belangrijk onderdeel van ons dagelijks leven. We gebruiken AI al veelvuldig, vaak zonder dat we er bewust bij stilstaan. Van slimme thermostaten tot chatbots, van videogames tot Siri, van navigatiesystemen tot online bankieren: AI is inmiddels overal. Kun jij AI als internal auditor ook inzetten in jouw praktijk? Jazeker. Maar op welke manier dan, zul je denken? We leggen in dit blog uit hoe AI het werk van internal auditors kan ondersteunen. Ook namen we de proef op de som en testten zelf een vorm van AI.
Artificial intelligence: wat is het?
Artificial intelligence is volgens Wikipedia ‘de wetenschap die zich bezighoudt met het creëren van een kunstmatig verschijnsel dat een vorm van intelligentie vertoont’. AI omvat dus systemen of applicaties die menselijke intelligentie en denkpatronen nabootsen. Dat klinkt wellicht nog wat abstract. Simpel uitgelegd is AI een computer die -van de mens- een grote set aan informatie heeft gekregen. AI kan op basis van die data taken uitvoeren waar normaal gesproken menselijk kennisniveau voor nodig is. De computer kan jou door middel van patroonherkenning en algoritmen heel gericht de informatie verschaffen die je zoekt, taken voor je uitvoeren en je snel antwoord geven op een vraag.
AI maakt bedrijfsprocessen efficiënter. Het helpt ons namelijk om beslissingen te nemen, gebaseerd op de best mogelijke gegevens. In de praktijk wordt AI steeds gespecialiseerder ingezet, en in verschillende vormen. Zo is een chatbot die antwoord kan geven op specifieke vragen een vorm van AI. Maar er zijn ook al intelligente tools die grote datasets kunnen analyseren voor specifieke doeleinden. Zo gebruiken banken AI voor fraudebestrijding, iets dat voor internal auditors ook bruikbaar zou kunnen zijn. Zouden internal auditors een rol moeten hebben bij de inzet van AI binnen organisaties?
Tip: Raadpleeg voor de beantwoording van deze vraag de NOREA Guiding Principles Trustworthy AI Investigations en de IIA Global Perspectives and Insights Artificial Intelligence.
Wat betekent AI voor internal auditors?
Hoe kan AI ons als internal auditors helpen in ons werk? Belangrijk om te weten is dat AI niet -zoals wij mensen- zelf kan denken. Maar AI kan wel, net zoals de mens, last hebben van biases. Programmeurs nemen deze onbewust op in het model. Ook de data die gebruikt is om het model te trainen kan onvolledig zijn en daarmee een bias bevatten. We namen de proef op de som. Recent is een chatGPT live gegaan die voor iedereen is te gebruiken. Dit is een prototype van een chatbot die dialogen met de gebruiker kan voeren. Maar is deze intelligente chatbot nou echt zo slim als ze zeggen? We stelden chatGPT de vraag ‘Wat kan AI betekenen voor internal auditors? We kregen het volgende antwoord:
AI kan internal auditors op verschillende manieren helpen:
- Auditing process automation: AI-technologien kunnen helpen bij het automatiseren van veel routine-taken in het auditproces, waardoor de auditors zich kunnen richten op meer waardevolle taken.
- Data analytics: AI-systemen kunnen grote hoeveelheden gegevens analyseren en patronen ontdekken die voor de menselijke auditor niet zichtbaar zijn. Dit kan helpen bij het snel identificeren van risico’s en het verbeteren van de efficiënte van het auditproces.
- Fraud detectie: AI kan helpen bij het opsporen van fraude door patronen in gegevens te identificeren die niet in overeenstemming zijn met verwachte trends of normen.
- Proactieve waarschuwingen: AI-systemen kunnen waarschuwingen generen op basis van gegevens en veranderingen in zakelijke processen, waardoor auditors proactief kunnen handelen om risico’s te identificeren en te mitigeren.
In het algemeen kan IA internal auditors helpen bij het verbeteren van de efficiëntie en effectiviteit van hun werkzaamheden, en bij het verhogen van de waarde die zij toevoegen aan de organisatie. Echter, het is belangrijk op te merken dat AI geen vervanging is voor menselijke auditors, maar een hulpmiddel voor hen. Het is belangrijk dat auditors bekend zij met AI-technologieën en begrijpen hoe ze dit kunnen inzetten om de kwaliteit van hun werk te verbeteren.
Daar hoeven we niet zo veel aan toe te voegen toch?
Inderdaad, de chatbot doet goed zijn werk. Al kan de rol van internal auditors echter niet overnemen, maar het kan ons wél helpen. Een al veelgebruikt voorbeeld is automatische factuurherkenning en de mogelijkheid om op basis van deze informatie ook de juiste boeking te maken. De intelligente chatbot kan óók antwoord geven op vaktechnische vragen. Ook kan AI complexe contracten van financiële instrumenten analyseren en op basis van de regelgeving de juiste verwerkingswijze voorstellen (en uitvoeren). Een ander voorbeeld is dat de online bank Bunq AI mag inzetten voor het controleren van transacties op witwassignalen. Onlangs heeft de rechter deze toepassing ook toegestaan. Het vraagt dan vervolgens wel om mensenwerk om eventuele witwassignalen op te volgen en te concluderen.
AI kan dus een heel handig hulpmiddel bij onze werkzaamheden. Met de nadruk op ‘hulpmiddel’, want AI is nog altijd kunstmatig gegenereerde informatie die je dus nog moet checken en toepassen op de betreffende casus of audit object.
Tip: Het zal nog wel even duren voordat AI een geïntegreerd onderdeel wordt van ons werk. Maar als het dan zover is, zijn de mogelijkheden enorm. Tot die tijd is het zaak om als internal auditor bij te blijven op het gebied van alle IT-ontwikkelingen!
Tip: Bespreek met het bestuur en de toezichthouder het gebruik van AI in de organisatie en de eisen die dit stelt aan governance, risicomanagement, interne beheersing en (intern) toezicht (in 2e of 3e lijn), inclusief de verwachting ten aanzien van de rol van internal audit.