Zo word je een moedig auditor

“Moed is het midden tussen lafheid en roekeloosheid”, aldus Edgar Karssing, spreker tijdens de tweede dag van het IIA Congres 2017. “Maar hoe vind je dat midden?” Karssing is universitair hoofddocent beroepsethiek en integriteitsmanagement aan Nyenrode Business Universiteit. Bovendien is hij als expert verbonden aan het Platform Integriteit & Bedrijfsethiek. Zijn presentatie Morele Moed beantwoordt een aantal vragen, maar roept ook nieuwe vragen op.

Wat is morele moed? Morele moed is de moed om te doen wat je moreel juist acht, ondanks de aanwezigheid van gevaar of angst. Moreel nadenken alleen is echter niet genoeg, je moet je oordeel wel in handelen omzetten. Moed is zo het verschil tussen iets denken en iets doen. Je hoeft overigens geen moedig mens te zijn om (soms) moed te tonen. Denk hierbij aan de leeuw in van The Wizard of Oz. Die vindt zichzelf absoluut niet moedig, maar zijn acties zijn dat wel. Bovendien is moed subjectief, want wat de een eng vindt, hoeft voor een ander helemaal niet eng te zijn.

Maar hoe kan moed nu hanteerbaar gemaakt worden voor de gemiddelde mens? Volgens Socrates kun je moed bewerkstelligen door mensen vragen te stellen, daar worden ze kritisch van. Volgens Karssing is de eerste stap het herkennen van kritieke momenten. Hoe belangrijker het moment, hoe belangrijker het is om moed te hebben. Bijvoorbeeld wanneer niet ingrijpen direct tastbare gevolgen heeft die tot serieuze schade leiden, onherstelbaar zijn en/of een groot aantal mensen treffen. Om mensen vervolgens hun morele kompas aan te laten zetten en/of moed te laten tonen, moet je ze bewust maken van wat er gebeurt. Plus: samen kom je verder dan alleen.

Wanneer er te veel angst is, is moed ver te zoeken. Er zijn een aantal stappen die je kunt nemen om bij mensen angst weg te nemen en dus hun moed te bevorderen:

• Smeed connecties met mensen
• Praat mét mensen, niet óver mensen
• Wees eerlijk; verdraai nooit de waarheid
• Geef iedereen voldoende aandacht
• Deel voldoende complimenten uit
• Respecteer ook meningen die anders zijn
• Moedig tegenspraak aan
• Informeer iedereen altijd tijdig
• Beschouw geen enkele vraag als ‘domme vraag’

En hoe zit het nu met de morele moed van internal auditors? IIA Nederland en Nyenrode hebben in april/mei 2017 een onderzoek uitgevoerd naar het moreel kompas van internal auditors. Edgar Karssing heeft tijdens zijn presentatie een aantal resultaten gepresenteerd. Daaruit is gebleken dat internal auditors 'zich aan de wet houden, zich onafhankelijk opstellen, kortom: hun werk doen zoals dat van hen verwacht wordt' en in iets mindere mate 'managers, de organisatie en elkaar kritisch aanspreken en risico’s bespreekbaar maken'. Na de zomer zal een complete publicatie verschijnen.